خروپف ساده یا زنگ خطر؟ هشداری جدی برای زنان بالای ۵۰ سال
یک مطالعه جدید از دانشگاه تل آویو نشان داده است که زنان ۵۵ سال به بالا که خروپف میکنند، در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب هستند که میتواند کشنده باشد. محققان هشدار میدهند که در بیشتر موارد، از آنجا که این بیماری در طول خواب رخ میدهد، زنانی که دچار اختلال تنفسی خواب هستند، از ابتلا به آن بیاطلاع هستند و در نتیجه در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب قرار دارند.
این مطالعه توسط دکتر آلونا امودی-پرلمن، پروفسور ایلانا الی، دکتر جوان سلیمان و دکتر پسیا فریدمن-روبین از بخش توانبخشی دهان و دندان در دانشکده دندانپزشکی موریس و گابریلا گلدشلگر در دانشگاه تل آویو انجام شد. این مطالعه در مجله معتبر پزشکی بالینی منتشر شده است.
در مطالعهای که شامل صدها زن بود، محققان دو گروه از زنان اسرائیلی را بررسی کردند: زنان نسبتاً جوان ۲۰ تا ۴۰ ساله (یعنی قبل از یائسگی) و زنان ۵۵ ساله و بالاتر، پس از یائسگی. آنها دریافتند که تقریباً ۱۵٪ از زنان مسنتر در معرض خطر قابل توجه آپنه خواب هستند، در حالی که این رقم در زنان جوانتر تنها ۳.۵٪ است. علاوه بر این، آنها دریافتند که ۱۱٪ از زنانی که خروپف میکنند (یک نفر از هر ۱۰ زن) در معرض خطر بیشتر آپنه خواب هستند، در حالی که این رقم در زنانی که خروپف نمیکنند، تنها ۱٪ است.
پروفسور الی توضیح میدهد که اختلالات تنفسی خواب طیف گستردهای دارد، از خروپف خفیف گرفته تا شدیدترین و خطرناکترین اختلال، یعنی آپنه خواب، که باعث کاهش سطح اکسیژن خون میشود و میتواند تهدیدکننده زندگی باشد. علاوه بر این، اگر تشخیص داده نشود و درمان نشود، میتواند در ایجاد بیماریهای سیستمیک مختلف مانند فشار خون بالا، بیماریهای قلبی عروقی و سکته مغزی نقش داشته باشد.
به گفته پروفسور الی، مشکلات تشخیصی در درجه اول به دلیل عدم آگاهی و گزارش کمتر از حد لازم است: زنانی که از این مشکل رنج میبرند از آن بیاطلاع هستند، زیرا این مشکل در طول خواب رخ میدهد. آنها احتمالاً هنگام بیدار شدن از خواب، خستگی، سردرد، درد در عضلات جونده یا مشکلات خواب مانند بیخوابی را به پزشکان خود گزارش میدهند. مهم است که پزشک معالج ارتباط برقرار کند، سوالات درست بپرسد و حتی در صورت مشکوک بودن به آپنه خواب، آزمایشهای تشخیصی بیشتری را درخواست کند.
فقدان تشخیص زودهنگام به ویژه در یک گروه جمعیتی هدف قابل توجه است: زنان بالای ۵۰ سال که به دلیل تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی رخ میدهد، افزایش اختلالات تنفسی خواب را تجربه میکنند.
در این مطالعه، شرکتکنندگان پرسشنامههایی را تکمیل کردند که شامل سوالات مختلفی بود، مانند: وقتی صبح از خواب بیدار میشوید چه احساسی دارید: خستگی، سردرد، تنش/سفتی در عضلات صورت، گردن و فک؟ آیا شبها دندان قروچه میکنید؟ آیا شبها از خواب بیدار میشوید؟ آیا در طول روز احساس خستگی یا خوابآلودگی میکنید؟ و سوال بزرگی که بسیاری از زنان از پاسخ دادن به آن خجالت میکشند: آیا خروپف میکنید؟ دادهها بر اساس عوامل فیزیکی - BMI و دور گردن، که با افزایش سن ضخیمتر میشود - و همچنین دادههای جمعیتشناختی - شغل، تعداد فرزندان، وضعیت تأهل و ... - وزندهی شدند. نتایج به ما این امکان را میدهد که سه دسته خطر برای آپنه خواب تعریف کنیم: زنانی با خطر بالا، متوسط و کم.
پروفسور الی: «ما اختلاف قابل توجهی بین دو گروه - زنان جوانتر و زنان نسبتاً مسنتر - مشاهده کردیم. در میان زنان جوانتر، ۱.۸٪ در معرض خطر بالا و ۱.۸٪ در معرض خطر متوسط ابتلا به آپنه خواب بودند، در حالی که این میزان در میان زنان مسنتر به ۵.۲٪ در معرض خطر بالا و ۹.۵٪ در معرض خطر متوسط افزایش یافت. به عبارت دیگر، حدود ۱۵٪ از زنان مسنتر در دستههای پرخطر قرار گرفتند.
علاوه بر این، محققان همبستگی بالایی بین خطر آپنه خواب و تمایل به خروپف پیدا کردند که در زنان بالای ۵۰ سال نیز شایعتر بود. طبق یافتهها، تقریباً ۱۱٪ از زنانی که خروپف میکنند (از هر ۱۰ زن، یک نفر) در معرض خطر بیشتر آپنه خواب هستند. محققان همچنین خاطرنشان میکنند که دندانقروچه در شب، BMI بالا و دور گردن نسبتاً بزرگ از علائم هشدار دهنده دیگر هستند. برعکس، در کمال تعجب، هیچ تفاوت معنیداری بین دو گروه از زنان از نظر خستگی و خوابآلودگی در طول روز مشاهده نشد - پدیدهای قابل توجه در بین مردان مبتلا به آپنه خواب.
پس از این یافتهها، محققان پیامی برای پزشکان، به ویژه آنهایی که بر ناحیه دهان و صورت تمرکز دارند - دندانپزشکان - دارند: «به علائمی که ممکن است نشان دهنده خطر آپنه خواب باشند، توجه کنید. از بیماران مسن خود سوالات مرتبط و پرسیده نشدهای بپرسید، مانند: «آیا خروپف میکنید؟» آیا هنگام بیدار شدن از خواب از سردرد یا درد گردن رنج میبرید؟ از آنها بخواهید پرسشنامه ویژهای را برای تعیین خطر آپنه خواب تکمیل کنند. به سلامت دندانها توجه کنید - آیا این میتواند نشان دهنده دندان قروچه در شب باشد؟ به ضخامت گردن توجه کنید که با افزایش سن تمایل به افزایش دارد. نکته اصلی این است که اگر یک بیمار پرخطر را شناسایی کردهاید، او را به یک متخصص خواب ارجاع دهید. به این ترتیب، میتوانیم زنانی را که به دلیل عدم آگاهی و گزارش کمتر از حد لازم، تحت نظر هستند، تشخیص دهیم و مراقبتهای مناسب و نجاتبخش را برای آنها فراهم کنیم.»