چرا خوردن دیرهنگام غذا در شب میتواند باعث افزایش وزن شود؟
افرادی که سعی در کاهش وزن دارند، مدتهاست میدانند که باید از خوردن تنقلات در اواخر شب خودداری کنند. مطالعات متعدد نشان میدهد که خوردن غذا در شب ارتباط مستقیمی با افزایش وزن و افزایش خطر چاقی دارد. با این حال، تعداد کمی تلاش کردهاند تا دلیل این اتفاق را درک کنند.
دانشمندان آمریکایی تلاش کردند این شکاف را پر کنند. آنها دریافتند که غذا خوردن چهار ساعت دیرتر از حد معمول، در واقع بسیاری از مکانیسمهای فیزیولوژیکی و مولکولی را که در افزایش وزن نقش دارند، تغییر میدهد. کار آنها مکمل مطالعه اخیر دیگری است که نشان میدهد غذا خوردن در اوایل روز برای اشتها و کنترل وزن مفیدتر است.
به عنوان بخشی از مطالعه، محققان از افراد خواستند که دو برنامه غذایی متفاوت را به مدت شش روز دنبال کنند. در پروتکل اول، شرکتکنندگان در اوایل روز غذا میخوردند و آخرین وعده غذایی آنها تقریباً شش ساعت و ۴۰ دقیقه قبل از خواب بود. در پروتکل دوم، شرکتکنندگان تمام وعدههای غذایی روزانه خود را تقریباً با فاصله چهار ساعت از هم میخوردند. این بدان معناست که آنها صبحانه را حذف میکردند و در عوض ناهار، شام و یک شام دیگر میخوردند. آخرین وعده غذایی آنها فقط دو ساعت و نیم قبل از خواب بود.
این مطالعه در یک آزمایشگاه کنترلشده انجام شد و اطمینان حاصل شد که شرکتکنندگان در هر گروه رژیم غذایی یکسانی را دنبال میکنند و تمام وعدههای غذایی آنها به طور مساوی، حدود چهار ساعت با هم فاصله دارد.
برای درک اینکه چگونه دیر غذا خوردن بر بدن تأثیر میگذارد، محققان به طور خاص سه شاخص مختلف مرتبط با افزایش وزن را بررسی کردند:
- تأثیر اشتها، تأثیر زمان وعدههای غذایی بر مصرف انرژی (کالری سوزانده شده)
- تغییرات مولکولی در بافت چربی.
اشتها با استفاده از دو روش اندازهگیری شد. روش اول شامل درخواست از شرکتکنندگان برای ارزیابی میزان گرسنگی خود در طول روز بود. روش دوم شامل جمعآوری نمونه خون برای تعیین سطح هورمونهای تنظیمکننده اشتها در خون شرکتکنندگان، مانند لپتین (که به ما کمک میکند احساس سیری کنیم) و گرلین (که باعث میشود احساس گرسنگی کنیم) بود. این هورمونها در یک دوره ۲۴ ساعته در روزهای سوم و ششم هر آزمایش، هر ساعت اندازهگیری شدند.
برای ارزیابی تأثیر زمان وعدههای غذایی بر مصرف انرژی روزانه، از روشی به نام کالریمتری غیرمستقیم استفاده شد. این روش هم میزان اکسیژن مصرفی فرد و هم میزان دیاکسید کربن تولیدی او را اندازهگیری میکند. این روش به محققان اجازه میدهد تا میزان کالری مصرفی یک فرد در یک روز معمولی را تخمین بزنند.
برای بررسی اینکه چگونه دیر غذا خوردن بر نحوه ذخیره چربی در سطح مولکولی بدن تأثیر میگذارد، محققان از بافت چربی شکم نیمی از شرکتکنندگان بیوپسی انجام دادند.
این تیم دریافت که در مقایسه با زود غذا خوردن، دیر غذا خوردن نه تنها احساس گرسنگی ذهنی را در روز بعد افزایش میدهد، بلکه نسبت هورمونهای «گرسنگی» را در خون نیز افزایش میدهد - با وجود این واقعیت که شرکتکنندگان در هر دو پروتکل از رژیم غذایی یکسانی پیروی میکردند.
همچنین دیر غذا خوردن منجر به کاهش کالری سوزی در روز بعد شد. در شرکت کنندگانی که تحت بیوپسی چربی قرار گرفتند، دیر غذا خوردن همچنین باعث تغییرات مولکولی شد که تجمع چربی را افزایش میدهد.
روی هم رفته، این یافتهها نشان میدهد که دیر غذا خوردن منجر به مجموعهای از تغییرات فیزیولوژیکی و مولکولی میشود که ممکن است به مرور زمان منجر به افزایش وزن شود.
محققان خاطرنشان میکنند که اگرچه تمام مکانیسمهای زیربنایی اینکه چرا غذا خوردن در شب به افزایش وزن کمک میکند هنوز به طور کامل درک نشده است، اما این مطالعه نشان میدهد که احتمالاً نتیجهی عوامل بسیاری است که با هم کار میکنند.
یک نظریه در مورد اینکه چرا وعدههای غذایی دیرهنگام باعث افزایش وزن میشوند، ممکن است مربوط به ریتم شبانهروزی باشد. بدن انسان دارای یک ریتم شبانهروزی طبیعی است که توسط مغز کنترل میشود تا بر جریان طبیعی هورمونها تأثیر بگذارد. این ریتم به ویژه به نور روز و میزان مصرف غذا حساس است.
زمانبندی وعدههای غذایی به طور جداییناپذیری با ریتمهای شبانهروزی انسان مرتبط است، زیرا ما معمولاً وقتی هوا تاریک است میخوابیم و وقتی هوا روشن است غذا میخوریم.
دیر غذا خوردن میتواند ریتم شبانهروزی طبیعی بدن را مختل کند و سیگنالهای گرسنگی و نحوهی استفاده از کالری و ذخیرهی چربی را مختل کند. با این حال، این ارتباط تاکنون فقط در مطالعات حیوانی نشان داده شده است.
محققان توضیح دادند که از آنجا که این مطالعه جدید تنها با تعداد محدودی از شرکتکنندگان و در مدت زمان نسبتاً کوتاهی انجام شده است، تحقیقات بیشتری برای درک بهتر اینکه آیا این تغییرات موقتی هستند و اینکه خوردن طولانی مدت در شب چه تأثیری بر این وزن دارد، مورد نیاز است.
